I. DẪN VÀO PHỤNG VỤ
Sau Lễ Hiển Linh, Hội Thánh mừng Lễ Chúa Giê-su chịu phép rửa. Lể Hiển Linh kết thúc thời thơ ấu (cả thời thiếu niên) của Chúa Giêsu. Lễ Chúa Giêsu chịu phép rửa mở đầu giai đoạn đời sống công khai của Người. Sự kiện Chúa Giêsu nhận phép rửa từ tay Gioan trong dòng sông Giócđan mang một ý nghĩa tôn giáo hết sức đặc biệt.
Chúng ta hãy chăm chú lắng nghe Lời Chúa và tự hỏi và tự trả lời: Việc Chúa Giê-su, Con Thiên Chúa, Đấng Mêsia của Thiên Chúa chịu phép rửa trong sông Gióc-đan có ý nghĩa gì, đối với chính Chúa Giê-su và đối với chúng ta?
II. LẮNG NGHE LỜI CHÚA TRONG BA BÀI KINH THÁNH
2.1. Bài đọc 1 (Is 42,1-4.6-7): “Này là tôi tớ Ta, Ta hài lòng về người” Đây là lời Chúa phán: “Này là tôi tớ Ta mà Ta nâng đỡ, là người Ta chọn, Ta hài lòng về người. Ta ban Thần trí Ta trên người. Người sẽ xét xử chư dân. Người sẽ không lớn tiếng, không thiên vị ai; không ai nghe tiếng người ở công trường. Người không bẻ gẫy cây lau bị giập, không dập tắt tim đèn còn khói. Người trung thành đem lại lẽ công bình. Người sẽ không buồn phiền, không nao núng, chỉ lo đặt công lý trên địa cầu, vì trăm đảo mong đợi lề luật người.
Ta là Chúa, Ta đã gọi con trong công lý, đã cầm lấy tay con, đã gìn giữ con, đã đặt con thành giao ước của dân, và nên ánh sáng của chư dân, để con mở mắt cho người mù, đưa ra khỏi tù những người bị xiềng xích, đưa ra khỏi ngục những người ngồi trong tối tăm”.
2.2 Bài đọc 2 (Cv 10,34-38): “Chúa dùng Thánh Thần mà xức dầu tấn phong cho Người” Trong những ngày ấy, Phêrô mở miệng nói rằng: “Quả thật, tôi nghiệm biết rằng Thiên Chúa không thiên tư tây vị, nhưng ở bất cứ xứ nào, ai kính sợ Người và thực hành sự công chính, đều được Người đón nhận. Thiên Chúa đã sai Lời Người đến cùng con cái Israel, loan tin bình an, nhờ Chúa Giêsu Kitô là Chúa muôn loài. Như anh em biết, điều đã xảy ra trong toàn cõi Giuđa, khởi đầu từ Galilêa, sau khi Gioan đã rao giảng phép rửa: ấy là Chúa Giêsu thành Nadarét. Thiên Chúa đã dùng Thánh Thần và quyền năng mà xức dầu tấn phong cho Người. Người đi qua mọi nơi, ban bố ơn lành và chữa mọi người bị quỷ ám, bởi vì Thiên Chúa ở với Người”.
2.3 Bài Tin Mừng (Mc 1,6b-11): “Con là Con yêu dấu của Cha, Con đẹp lòng Cha” Khi ấy, Gioan rao giảng rằng: “Có Đấng đến sau tôi, nhưng quyền lực hơn tôi, tôi không xứng đáng cúi xuống cởi dây giày cho Người. Phần tôi, tôi đã rửa anh em trong nước, nhưng Người, Người sẽ rửa anh em trong Thánh Thần.”
Và đã xảy ra là trong những ngày đó, Chúa Giêsu từ Nadarét xứ Galilêa đến và chịu phép rửa bởi Gioan ở sông Giođan. Khi vừa lên khỏi nước, Người liền thấy trời mở ra, thấy Thánh Thần như chim bồ câu ngự xuống trên mình. Và có tiếng từ trời phán: “Con là Con yêu dấu của Cha, Con đẹp lòng Cha”.
III. TÌM HIỂU Ý NGHĨA CỦA SỰ KIỆN CHÚA GIÊU CHỊU PHÉP RỬA BỞI TAY GIOAN TRONG DÒNG SỐNG GIOCĐAN
3.1 Ý nghĩa đầu tiên của việc Chúa Giê-su chịu phép rửa trong dòng sông Gióc-đan: bộc lộ chân dung của Chúa Giê-su và mối tương quan của Người với Thiên Chúa.
Cao điểm của biến cố phép rửa không phải là lúc Gio-an dìm Đức Giê-su xuống dòng sông mà là những việc xảy ra khi Đức Giê-su bước ra khỏi nước. Phúc âm theo Thánh Mác-cô viết: “Vừa lên khỏi nước, Người (Đức Giê-su) liền thấy các tầng trời xé ra, và thấy Thần Khí như chim bồ câu ngự xuống trên Người. Lại có tiếng từ trời phán: “Con là Con yêu dấu của Cha, Cha hài lòng về Con” (Mc 1,10-11).
Ở đây Thánh Mác-cô dùng cách diễn tả của người Do Thái xưa để tường thuật những gì mới xảy ra cho Đức Giê-su. Các kiểu nói “tầng trời xé ra” hoặc “có tiếng nói từ trời phán” đều có nghĩa là Thiên Chúa từ cõi siêu hình, cao xa đã đi vào thế giới con người, hiện diện trong biến cố.
Trong ngôn ngữ thần học người ta gọi đó là cuộc thần hiện, tức cuộc xuất hiện của thần linh, của Thiên Chúa.
Như thế việc Chúa Giê-su chịu phép rửa trong dòng sông Gióc-đan cho chúng ta thấy Chúa Giê-su là Đấng xuất phát từ thế giới thần linh, từ Thiên Chúa và có mối tương quan mật thiết với Thiên Chúa. Người là Con yêu dấu của Thiên Chúa (Con là Con yêu dấu của Cha), đang thi hành Kế hoạch của Thiên Chúa, được Thiên Chúa ở cùng (bồ câu ngự xuống trên Người) và rất đẹp lòng Thiên Chúa (Cha hài lòng về Con).
Sau này thần học khai triển sâu rộng và giải thích rằng: tiếng nói từ trời phán là tiếng nói của Chúa Cha; Thần Khí dưới hình bồ câu ngự xuống trên Người là Chúa Thánh Thần, Còn Chúa Giê-su là Con Một Thiên Chúa, là Ngôi Hai hay Ngôi Lời Thiên Chúa. Vậy trong biến cố Chúa Giê-su Na-da-rét chịu phép rửa, chúng ta thấy xuất hiện Thiên Chúa Ba Ngôi: Cha, Con và Thánh Thần, thông hiệp mật thiết với nhau trong thế giới siêu việt của Thiên Chúa và trong Công Trình Cứu Chuộc loài người của Chúa Giê-su.
3.2 Ý nghĩa thứ hai của việc Chúa Giê-su chịu phép rửa trong dòng sông Gióc-đan: Chúa Giê-su thể hiện tình liên đới với những con người ăn năn sám hối chờ mong Đấng Cứu Thế.
Việc Chúa Giê-su chịu phép rửa trong dòng sông Gióc-đan còn có một ý nghĩa khác, cũng là cho thấy rõ Chúa Giê-su: Chắc chắn khi để cho Gio-an Tẩy Giả dìm mình xuống dòng sông, Chúa Giê-su không đóng kịch. Người biết rõ rằng phép rửa của Gio-an chỉ là một nghi thức tỏ lòng sám hối chứ không có khả năng tha tội. Đấng có quyền tha tội là Thiên Chúa và chỉ có một mình Người mới có quyền tha tội. Cũng chắc chắn Chúa Giê-su biết mình là Đấng vô tội (vì là Thiên Chúa cực thánh) nên không cần phải sám hối cũng như không cần phải tỏ lòng sám hối. Thế tại sao Chúa Giê-su lại hành động như thế? Chỉ có một cách giải thích sự việc là như thế này: Vì Chúa Giê-su muốn sống hòa nhịp với dân tộc mình và muốn thể hiện tình liên đới chặt chẽ với họ cũng như với loài người tội lỗi chúng ta. Vì là một người Do-thái đích thực, Chúa Giê-su sống niềm trông đợi, chờ mong, hy vọng của toàn dân đang hướng về Đấng Cứu Tinh mà các ngôn sứ đã loan báo từ bao thế hệ trước. Mà muốn cho ngày Đấng Cứu Tinh ấy mau tới và muốn cho mình không bị Thiên Chúa loại bỏ trong ngày quan trọng ấy thì chỉ có một cách là sám hối ăn năn về những tội lỗi thiếu sót của bản thân và của dân tộc mình. Vì thế các người Do-thái đạo đức đã hưởng ứng lời “rao giảng kêu gọi người ta chịu phép rửa tỏ lòng sám hối để được ơn tha tội” của Gio-an. Và Chúa Giê-su đã làm y như họ: Người đã đứng vào hàng những người sám hối để chờ được Gio-an Tẩy Giả làm phép rửa cho.
Ghi chú: Phép rửa của Gioan khác xa phép rửa của Chúa Giêsu ở chỗ phép rửa của Gioan chỉ là một nghi thức thể hiện lòng sám hối, không có năng lực tha tội và cứu độ trong khi phép rửa của Chúa Giêsu có năng lực tha tội và ban ơn đức tin và ơn cứu độ, vì được thực hiện nhân danh Thiên Chúa Ba Ngôi, Cha Con và Thánh Thần.
IV. SỐNG VỚI CHÚA VÀ THỰC THI SỨ ĐIỆP CỦA LỜI CHÚA
Trong tuần, mỗi ngày tôi đọc đi đọc lại đoạn Phúc âm Mc 1,7-11 trên, để học cùng Chúa Giê-su Ki-tô và tập sống theo Người, cụ thể là:
4.1 Sống khiêm nhường, tự hạ và tự hủy: Về Đức Giê-su, Gio-an Tẩy Giả đã tuyên bố: “Có Đấng quyền thế hơn tôi đang đến sau tôi, tôi không đáng cúi xuống cởi quai dép cho Người. Tôi thì tôi làm phép rửa cho anh em bằng nước, còn Người, Người sẽ làm phép rửa cho anh em bằng Thánh Thần” (Mc 1,7-8). Thế mà Đức Giê-su đã tự mình tìm đến với Gio-an, xin Gio-an làm phép rửa cho mình. Nếu là chúng ta, nhất là khi chúng ta có chức, có quyền và có tiền, chắc chúng ta sẽ ngồi chờ những ai cần chúng ta đến với chúng ta, cầu cạnh, xin xỏ chúng ta, vì chúng ta cho rằng như thế mới phù hợp với chức vị của chúng ta.
4.2 Sống liên đới và tự đồng hóa mình với tội nhân, với con người: Đức Giê-su là Đấng vô tội, là Con yêu dấu của Chúa Cha, là Đấng đầy Thánh Thần mà đã tự xếp vào hàng các tội nhân và các hối nhân để được Gio-an dìm xuống dòng sông. Nếu là chúng ta, nhất là khi chúng ta có chức vụ trong cộng đoàn hay được coi là người đạo đức, chắc chúng ta sẽ đứng tách ra một bên, ngồi riêng ra một bàn, xếp riêng vào một dẫy, để mọi người thấy chúng ta là hạng người khác và không “lẫn lộn” chúng ta với những người thấp kém, tầm thường, tội lỗi.
V. CẦU NGUYỆN CHO THẾ GIỚI VÀ HỘI THÁNH
[Ghi chú: Lời cầu nguyện giáo dân thường có 4 ý: ý thứ nhất cầu cho thế giới, ý thứ hai cầu cho Hội Thánh toàn cầu, ý thứ ba cầu cho giáo dân của giáo xứ, ý thứ bốn cầu cho một hạng người đặc biệt nào đó]
5.1 «Dân các hải đảo xa xăm đều mong được nó chỉ bảo!» Chúng ta hãy cầu nguyện cho hết mọi người nghe được lời chỉ bảo của Chúa Giê-su, Con Một Thiên Chúa, Đấng đã đến chịu phép rửa bởi tay ông Gioan trong dòng sống Gióc-đan!
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
5.2 «Đi tới đâu là Người thi ân giáng phúc tới đó, và chữa lành mọi kẻ bị ma quỷ kiềm chế, bởi vì Thiên Chúa ở với Người.» Chúng ta hãy cầu nguyện cho các Ki-tô hữu, nhất là cho Đức Thánh Cha Phan-xi-cô, cho các Giám Mục, Linh Mục và Phó Tế, để mọi Ki-tô hữu nhận được ân huệ dồi dào của Chúa Giê-su Ki-tô và sống theo gương Người.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
5.3 «Vừa lên khỏi nước, Người liền thấy các tầng trời xé ra, và thấy Thần Khí như chim bồ câu ngự xuống trên mình. Lại có tiếng từ trời phán rằng: “Con là Con yêu dấu của Cha, Cha hài lòng về Con.» Chúng ta hãy cầu nguyện cho mọi người trong giáo xứ/cộng đoàn chúng ta ngày một xác tín hơn vào bản tính thần linh của Đức Giêsu Kitô mà hoàn toàn tin cậy phó thác vào Người và sống theo Người.
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
5.4 «Tôi thì tôi làm phép rửa cho anh em trong nước, còn Người, Người sẽ làm phép rửa cho anh em trong Thánh Thần» Chúng ta hãy cầu nguyện cho những người chưa được Thánh Thần Thiên Chúa thanh tẩy và hướng dẫn!
X.- Chúng ta cùng cầu xin Chúa. Đ.- Xin Chúa nhận lời chúng con.
Sàigon ngày 05 tháng 01 năm 2021
Giêrônimô Nguyễn Văn Nội.
