Chọn lựa sống nghèo là cách chọn lựa của Chúa Giêsu và những ai muốn làm môn đệ của Người. Giữa những lo toan vật chất đời thường, xin đừng quên mỗi người cũng phải “làm giàu” bằng lòng tin và tình mến, hãy gắng sống nhẫn nại và hiền hòa, . . .
Người công giáo không tin có quả báo, nhưng họ xác tín vào lời giáo huấn của Chúa: “Anh em đong bằng đấu nào, thì Thiên Chúa sẽ đong lại cho anh em bằng đấu ấy” (Lc 6,38). Một người suốt đời cố gắng để gieo hạt nhân ái yêu thương sẽ gặt được sự bình an thân thiện. Người nhà giàu được nói đến trong Tin Mừng hôm nay được diễn tả như một người sung sướng đầy đủ về vật chất. Ông không có tội vì ông giàu có. Ông đáng trách vì ông thờ ơ với người nghèo đang sống xung quanh và vì ông tưởng rằng vật chất của cái là cùng đích, là cứu cánh của đời người. Xin được so sánh bài Tin Mừng hôm nay với hai hồi của một vở kịch. Hai nhân vật chính là người nhà giàu và anh Ladarô nghèo khổ. Hai nhân vật này thay đổi vị trí cho nhau trong hai hồi kịch này:
Hồi 1: Người nhà giàu đầy đủ mọi sự, xung quanh đầy của cải, mặc áo lụa là gấm vóc sang trọng. Anh Ladarô nghèo khó thiếu thốn, trên mình chỉ có ghẻ lở, chỉ mong có của ăn rơi rớt cũng chẳng ai cho.
Hồi 2: Ladarô được ở trong lòng ông Abraham là Tổ phụ của dân Do Thái, tức là được hạnh phúc vinh quang. Người nhà giàu phải chịu cực hình khốn khổ, chỉ mong có Ladarô nhúng ngón tay vào nước nhỏ trên lưỡi cho mát mà cũng chẳng được.
Tác giả còn ý nhị với chúng ta rằng người nhà giàu rất nhiều của cải, phè phỡn ăn chơi, ấy thế mà ông không có lấy một cái tên. Tên là điều đơn giản nhất và là điều ai cũng có khi bước vào đời. Tên của một người khẳng định người đó hiện hữu và có một vị trí nhất định trong cuộc đời này, đồng thời cũng để phân biệt với người xung quanh. Người nhà giàu có nhiều của cải, nhưng vì không có tên, nên dường như ông ta không hiện hữu. Tên tuổi của ông nhà giàu không được người xung quanh biết đến vì ông coi thường mọi người và chẳng tiếp xúc với ai. Tên tuổi của ông cũng không được lưu danh cho hậu thế, vì ông chẳng có gì đáng kể cho đời. Qua cách trình bày của mình, tác giả cũng muốn nêu vấn đề ở mức mâu thuẫn oái oăm: một ông tỷ phú trước đây giàu có thế, bây giờ phải đi xin người ăn mày. Thế mới rõ ở đời chẳng biết đâu mà lường, người giàu người nghèo bỗng chốc đổi vị trí cho nhau.
Dưới ngòi bút của Thánh Luca, quan niệm giàu nghèo rất đa dạng và phong phú, khác với quan niệm thông thường của chúng ta. Người có của cải đầy kho mà ích kỷ khư khư giữ lấy cho mình thì người đó là một người nghèo chứ không phải người giàu. Họ nghèo vì không có tấm lòng. Họ sống ích kỷ dửng dưng trước nỗi thống khổ của tha nhân. Đương nhiên, Chúa Giêsu không tôn vinh Ladarô vì ông ta nghèo. Chúa cũng không kêu gọi chúng ta tìm sống thân phận nghèo như ông ta. Nội dung giáo huấn của Chúa mời gọi chúng ta hãy quan tâm đến người khác bằng sự chia sẻ cảm thông và giúp đỡ.
Thời nào cũng có những người như ông phú hộ được nêu trong Tin Mừng. Từ thời xa xưa, ngôn sứ A-mốt đã mạnh mẽ lên án những người giàu. Họ cậy vào của cải để “Ngả ngớn trên trường kỷ, ăn những con chiên non nhất bầy, những chiên béo nhất chuồng… nhưng chẳng biết đau lòng trước cảnh nhà Giuse sụp đổ” (Bài I). Hậu quả là những người ích kỷ này phải đi lưu đày nơi đất khách quê người và trở thành nô lệ.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô, vị thủ lãnh tối cao của Giáo Hội công giáo, kể từ khi đón nhận trọng trách ngai tòa Thánh Phêrô đã làm cho thế giới đặc biệt chú ý đến sự đơn sơ, bình dân và nhất là sự quan tâm đến người nghèo. Việc chọn tên vị thánh nghèo thành Átsidi cũng nói lên định hướng mục vụ của Ngài. Những lời tuyên bố của Đức Giáo Hoàng khi tưởng niệm các nạn nhân chết do vượt biên, hay khi đi thăm những khu nhà ổ chuột hoặc nhà tù, đã cho thấy Ngài là một vị Giáo Hoàng của người nghèo và muốn xây dựng Giáo Hội thành một Giáo Hội của người nghèo cách đích thực. Đức Giáo Hoàng nhận định: “Nhiều khi, việc quan tâm đến người nghèo chỉ dừng lại ở những ý tưởng thần học mà chưa được được chứng minh bằng hành động cụ thể” (Bài huấn từ dành cho linh mục Giáo phận Rô-ma ngày 16-9-2013). Nơi khác, Ngài đã nói: “Chính những thành kiến và những trái tim chai đá mới là sự nghèo nàn đích thực”.
Chọn lựa sống nghèo là cách chọn lựa của Chúa Giêsu và những ai muốn làm môn đệ của Người. Giữa những lo toan vật chất đời thường, xin đừng quên mỗi người cũng phải “làm giàu” bằng lòng tin và tình mến, hãy gắng sống nhẫn nại và hiền hòa, như lời Thánh Phao-lô khuyên môn sinh của mình. Bởi lẽ Chúa Giêsu là “Chúa Tể vạn phúc vô song, là Vua các vua, Chúa các chúa” mà đã trở nên nghèo vì chúng ta (Bài đọc II). Nhờ Người mà chúng ta trở nên giàu có vinh quang.
+Gm Giuse Vũ Văn Thiên
