Đầu thế kỷ thứ tư, cả đế quốc Rôma tin theo Kitô giáo, Hoàng đế Constantin đã xây cất một đền thờ ở Belem. Bên dưới bàn thờ chính có một đền thờ vẫn còn đến ngày nay. H. V. Morton tả lại chuyến đi thăm thánh đường Chúa Giáng Sinh tại Bêlem: Ông đến một bức tường lớn, ở đó có một cửa rất thấp, đến nỗi một người lùn cũng phải khom lưng mới vào được. Bên kia bức tường là đền thờ. Bên dưới bàn thờ chính có một hang đá. Khi khách hành hương viếng nơi thánh vào hang đá sẽ thấy một cái động nhỏ, tối, dài 14 thước và ngang 4 thước được thắp sáng bởi 53 ngọn đèn bằng bạc và trên nền có một ngôi sao, chung quanh ngôi sao có bảng đề bằng tiếng Latinh “Đây là nơi Chúa Giêsu sinh bởi trinh nữ Maria”.
Nơi Belem đã tỏa ánh sáng sao, ánh sao tượng trưng và báo hiệu cho ánh sáng của Thiên Chúa, tràn ngập tình yêu và ân sủng của Ngài cho con người : “Ngôi Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta”. (Ga 1,14 )
Ngài đến thế gian như là nguồn ánh sáng:
Ngôi Lời là ánh sáng thật,
ánh sáng đến thế gian
và chiếu soi mọi người (Ga 1,9)
Ngài là nguồn ánh sáng ban sự sống:
Người là sự sống,
và sự sống là ánh sáng cho nhân loại. (Ga 1,4),
Ngôn Sứ Isaia đã loan báo trước ánh sáng soi đường cho nhân loại tiến bước về bình minh cứu độ : “bóng tối lại bao trùm mặt đất, nhưng Đức Chúa xuất hiện trên ngươi, và vinh quang của Người chiếu tỏ trên ngươi. Các dân nước sẽ tiến về phía ánh sáng của ngươi, và các vua, về phía luống sáng bình minh ngươi” (Is 60,2-6)
Vì sao sáng gợi lên trong lòng người Do Thái niềm nôn nao đợi chờ Đấng Cứu Độ cho dân tộc mình và cho cả thế giới (x. Ds 24,7), chính Ngôi sao tỏa sáng xuất phát từ nhà các Tổ Phụ của niềm tin: “một vì sao xuất hiện từ Gia-cóp, một vương trượng trỗi dậy từ Ít-ra-en” (Ds 24,17)
Nhân loại sống trong lầm than vì bóng đêm của tội lỗi, Ngôi Lời xuất hiện tựa : “Ánh sáng chiếu soi trong bóng tối” (Ga 1,5), Chính vì lẽ đó Ngôn Sứ Isaia đã nhìn thấy trước “người đi trong bóng tối đã trông thấy xuất hiện một ánh sáng lớn lao, bởi vì một Hài nhi đã sinh ra cho chúng ta” (Is 9,1-5). Hài nhi sinh ra như ánh sáng cho nhân loại bước đi đưa con người tiến vào sự sống: “Ánh sáng soi đường cho dân ngoại, là vinh quang của Israen dân Ngài” (Lc 2,32).
Xưa kia khi dân Chúa rời bỏ kiếp nô lệ Aicập, Thiên Chúa đã dùng cột mây cột lửa để hướng dẫn dân Do thái đi trong hoang địa về đất hứa (x. Xh 13,21-22). Hôm nay, từ ngày Ngôi Lời Giáng trần, Ngài dùng ánh sáng ngôi sao dẫn đường cho nhân loại đến Bêlem để gặp Đấng Cứu Tinh, nhưng thái độ của mỗi người khác nhau :
• Thấy Ngôi sao tỏa sáng Hêrôđê lòng bồn chồn bất an vì lo sợ cho ngai vàng mình sẽ bị lung lay bởi Đấng quân vương mới sinh ra như các Đạo Sĩ nói (x. Mt 2,2). Herôđê dò hỏi về nơi sinh và ngày sinh của vị Vua mới ra đời, để âm mưu loại trừ. Ông là hiện thân của những con người ham danh vọng quyền bính, chà đạp sự thật, ghen ghét độc ác bất chấp mọi thủ đoạn để tiến bước trong danh vọng và quyền lực …
• Thấy ánh sao lạ các thượng tế và kinh sư ở Giêrusalem là bậc thầy thông hiểu Kinh Thánh, cho nên các ông biết rõ nơi sinh của Vua Mêsia –Đấng Quân Vương được loan báo dưới vì sao (Mt 2, 4-6). Nhưng các ông lại dửng dưng thụ động, Họ giải thích đúng, nhưng họ không hề ra đi tìm kiếm, không cất bước tới Bêlem, coi sự xuất hiện của Đấng Messia như không có gì. Họ đại diện cho con người hãnh diện với những thông thái của mình, không cần cố gắng tiến bước trong ân sủng.
• Thấy ánh sao lạ dù ở phương Đông xa xăm, dân ngoại được đại diện các nhà chiêm tinh, đã hăm hở lên đường, bước vào cuộc phiêu lưu tìm đến Hai Nhi.
Anh sao dẫn lối, soi đường,
Các nhà Hiền sĩ can trường bước đi.
Dù cho có lắm hiểm nguy,
Vẫn luôn tiến bước, không gì cản ngăn*
Hình ảnh đoàn dân khắp nơi tuôn đổ về tôn thờ Hài Nhi đã được Kinh Thánh Cựu Ước loan báo bằng các hình ảnh : từng đàn Lạc đà che rợp đất, lạc đà Mađian và Êpha, tất cả những người từ Saba kéo đến, đều mang theo vàng với trầm hương, và loan truyền lời ca tụng Đức Chúa” (Is 60,1-6). Nữ hoàng Saba, đến từ phương Nam xa xôi nghe tiếng khôn ngoan của Salomon, bà đã lên Giêrusalem để gặp gỡ vị Quân Vương đầy Thần khí (x. 1 V 10,1-10). Thánh Vịnh 71 nói về các vị vua xa xăm tiến về dâng lễ triều cống: “Các vua xứ Tacsi và các hải đảo sẽ mang các tặng phẩm đến” (Tv 71,1). Dân các nơi tuôn về, hình ảnh báo về mọi người tụ họp trong bàn tiệc Thiên Quốc, như Chúa Giêsu nhấn mạnh : “sẽ đến từ Phương Đông và Phương Tây, an phần vào bữa tiệc với Abraham” (Mt 8,11)
Ngôi Lời nhập thể, sinh ra trong một hang đá. Hang đá ấy hiện nay được ở trong thánh đường Chúa Giáng Sinh tại Bêlem. Thánh đường xây trên hang đá có một cái cửa rất thấp đến nỗi ai muốn vào phải cúi khom người xuống. Khi được loan báo các mục tử, các đạo sĩ và các tín hữu hành hương ngày hôm nay muốn đến cùng Hài Nhi Giêsu đều phải cúi xuống bước qua cửa, biểu tượng cho thái độ khiêm cung, quỳ gối thờ lạy như Ba Đạo sĩ đến Bêlem : “Trông thấy ngôi sao, họ vô cùng mừng rỡ. Họ vào nhà, thấy Hài Nhi và thân mẫu là bà Maria. Liền sấp mình bái lạy Người, rồi mở bảo tráp, lấy vàng, nhũ hương và mộc dược mà dâng tiến. (x. Mt 2,10- 11).
Ngày hôm nay, Ngôi sao vẫn rạng ngời trong lòng chúng ta, Ngôi sao đó như Thánh Gioan nói : ngôi sao mai là chính Đức Kitô (x.Kh 2,28). Và Thánh Phêrô chỉ rõ “sao Mai xuất hiện trong lòng chúng ta” (2 P 1,19). Chúng ta như các Đạo sĩ :
Niềm tin sức mạnh vạn năng,
Giúp cho thắng được khó khăn đường đời*.
Trên bước đường tìm kiếm trong gian nan, nhờ ánh sao dẫn đường, chúng ta đến đặt vào tay Hài nhi tất cả những gì chúng ta là : ưu điểm khuyết điểm, những gì chúng ta có : tài năng cố gắng…Cuộc đời trở nên là lễ vật dâng Chúa:
“Đời con như của lễ dâng không hề ngưng, như tấm bánh luôn để dâng…” (Xin dâng, Ngọc Kôn)
* Ánh Sao Dẫn Đường.
Lm. Vinh Sơn SCJ
