Trong buổi gặp gỡ Hội đồng Giám mục Congo, Đức Thánh Cha mời gọi các Giám mục thi hành mục vụ theo gương ngôn sứ Giêrêmia: Gần gũi với Thiên Chúa và trở thành lời ngôn sứ cho dân.
Thứ Sáu ngày 03/02/2023, ngày thứ tư cũng là ngày cuối cùng trong chuyến tông du của Đức Thánh Cha đến Cộng hoà Dân Chủ Congo, vào lúc 08 giờ 15’ giờ địa phương, từ Toà Sứ thần, Đức Thánh Cha đến trụ sở của Hội Đồng Giám mục Congo, cách đó 200m để gặp gỡ các Giám mục.
Hội đồng Giám mục Congo
Hội đồng Giám mục Congo gồm các Giám mục của 48 khu vực Giáo hội. Chủ tịch là Đức Tổng Giám Mục Marcel Utembi Tapa của Kisangani, và Phó Chủ tịch là Đức cha José Moko Ekanga, Giám mục của Idiofo. Hội đồng Giám mục Congo là thành viên của Liên Hội đồng Giám mục châu Phi và Madagascar.
Bài huấn dụ của Đức Thánh Cha
Tại cuộc gặp gỡ, sau lời chào mừng của Chủ tịch Hội đồng Giám mục, Đức Thánh Cha có bài huấn dụ dành cho các Giám mục. Trước hết ngài bày tỏ lòng biết ơn vì sự can đảm của các Giám mục trong việc loan báo niềm an ủi của Chúa, bước đi giữa mọi người, cùng chia sẻ những nỗ lực và hy vọng với dân chúng.
Lá phổi của Giáo hội hoàn vũ
Đi từ địa thế của Congo với những khu rừng rộng lớn tượng trưng cho “trái tim xanh” của châu Phi, lá phổi của cả thế giới, Đức Thánh Cha so sánh với Giáo hội địa phương. Ngài nói: “Congo là một Giáo hội trẻ trung, năng động, vui vẻ, được sinh động bởi lòng nhiệt thành truyền giáo, loan báo Thiên Chúa yêu thương chúng ta và Chúa Giêsu là Thiên Chúa. Giáo hội của anh em là một Giáo hội hiện diện trong lịch sử thực tế của dân tộc này, đi đầu trong hoạt động bác ái; một cộng đoàn có khả năng thu hút và lan truyền bằng sự nhiệt tình, và do đó giống như những khu rừng, có rất nhiều ‘oxy’: cám ơn anh em, bởi vì anh em là lá phổi mang lại hơi thở cho Giáo hội hoàn vũ!”
Một Giáo hội đau khổ nhưng không mất niềm hy vọng
Ngoài điều tích cực trên, theo Đức Thánh Cha, Giáo hội Congo còn có một khuôn mặt khác. Thực tế, khuôn mặt trẻ trung, rạng rỡ và xinh đẹp của anh em cũng lộ vẻ đau đớn và mệt mỏi, đôi khi được đánh dấu bằng sự sợ hãi và chán nản. Đó là khuôn mặt của một Giáo hội đau khổ vì dân, một trái tim trong đó cuộc sống của người dân với những niềm vui và thử thách đập một cách lo lắng. Đó là một Giáo hội, giống Chúa Giêsu, cũng muốn lau khô nước mắt dân Người, dấn thân gánh lấy những vết thương vật chất và tinh thần của con người và làm cho nước hằng sống và chữa lành từ sườn Chúa Kitô chảy tràn trên họ.
Thế nhưng, Giáo hội Congo không đánh mất niềm hy vọng, nhiệt thành đón nhận đức tin và hướng về các Mục tử, biết trở về với Chúa và phó thác trong tay Người, để hòa bình mà họ khao khát mặc dù đã bị bóp nghẹt bởi sự bóc lột, ích kỷ, độc ác của các cuộc xung đột và thao túng sự thật, cuối cùng có thể đến như một hồng ân từ trên cao.
Thi hành mục vụ theo gương ngôn sứ Giêrêmia
Trước thực trạng này, làm thế nào để thi hành mục vụ, Đức Thánh Cha mời gọi các Giám mục theo mẫu gương Giêrêmia, một ngôn sứ được kêu gọi sống sứ vụ trong một thời điểm đầy kịch tính của lịch sử Israel, giữa những bất công, ghê tởm và đau khổ. Ngôn sứ đã dành cả cuộc đời để loan báo Thiên Chúa không bao giờ bỏ rơi dân Người và thực hiện các dự án hòa bình ngay cả trong những tình huống dường như bị mất tất cả và không thể phục hồi. Nhưng Giêrêmia trước hết đã cảm nghiệm được lời loan báo đức tin đầy an ủi này, ông là người đầu tiên cảm nghiệm được sự gần gũi của Thiên Chúa, và chỉ bằng cách này, ông mới có thể mang đến cho người khác lời ngôn sứ can đảm về niềm hy vọng.
Tới đây, Đức Thánh Cha nhấn mạnh: “Thừa tác vụ giám mục của anh em cũng sống giữa hai chiều kích: sự gần gũi của Thiên Chúa và lời ngôn sứ cho dân”.
Đến gần Thiên Chúa
Về sự gần gũi với Thiên Chúa, Đức Thánh Cha quảng diễn rằng, lời đầu tiên Chúa nói với Giêrêmia là: “Trước khi cho ngươi thành hình trong dạ mẹ, Ta đã biết người” (Gr 1,5). Đó là lời tuyên bố tình yêu mà Thiên Chúa khắc ghi trong tâm hồn mỗi người chúng ta, không ai có thể xóa nhòa và cũng trở thành nguồn an ủi giữa giông tố cuộc đời. Đối với chúng ta, những người đã lãnh nhận lời kêu gọi trở thành mục tử Dân Chúa, điều quan trọng là phải đặt nền tảng vào sự gần gũi này của Chúa, dành nhiều giờ cầu nguyện trước Chúa. Chỉ bằng cách này, dân được ủy thác cho chúng ta mới đến gần Vị Mục Tử Nhân Lành hơn và chỉ bằng cách này, chúng ta mới thực sự trở thành những mục tử, bởi vì không có Người, chúng ta chẳng làm được gì (Ga 15, 5).
Về điểm này Đức Thánh Cha mời gọi các Giám mục không tìm trong sứ vụ cơ hội thăng tiến địa vị xã hội để thi hành quyền lực. Và trên hết, không để tinh thần thế tục bước vào, khiến chúng ta giải thích thừa tác vụ theo tiêu chuẩn tư lợi, làm cho chúng ta lạnh lùng và tách biệt trong việc thi hành những gì được trao phó, khiến chúng ta sử dụng vai trò của mình để phục vụ chính mình thay vì phục vụ người khác, và bỏ qua một tương quan quan trọng, đó là cầu nguyện khiêm tốn hàng ngày.
Đức Thánh Cha hy vọng qua các Giám mục, dân tộc này có ân sủng được nghe những lời nói mà với họ tương tự như những lời mà Chúa đã nói với Giêrêmia: “Ngươi là dân được chúc phúc, trước khi tạo thành ngươi trong lòng mẹ, Ta đã nghĩ đến ngươi, đã biết ngươi, đã yêu ngươi”. Nếu chúng ta vun trồng sự gần gũi với Thiên Chúa, chúng ta sẽ cảm thấy được thúc đẩy đến mọi người và chúng ta sẽ luôn cảm thấy thương xót những người được giao phó cho chúng ta. Được Chúa thêm sức, đến lượt chúng ta trở thành khí cụ an ủi và hòa giải cho người khác, để chữa lành vết thương của những người đau khổ, xoa dịu nỗi đau của những người than khóc, nâng đỡ người nghèo, giải thoát người dân khỏi nhiều hình thức nô lệ và áp bức. Sự gần gũi với Thiên Chúa có nghĩa là trở thành ngôn sứ cho dân chúng, có khả năng gieo Lời cứu độ vào lịch sử đầy thương tích của chính quê hương mình.
Lời ngôn sứ cho dân chúng
Về điểm thứ hai: lời ngôn sứ cho dân chúng, Đức Thánh Cha nói cần phải nhìn lại kinh nghiệm của Giêrêmia. Thực tế, Sau khi đón nhận Lời yêu thương và an ủi của Thiên Chúa, ông được mời gọi làm “ngôn sứ cho muôn dân” (Gr 1, 5) được sai đến để mang ánh sáng vào bóng tối, để làm chứng trong bối cảnh bạo lực và tham nhũng. Và Giêrêmia, người đã nghiền ngẫm Lời Chúa, Lời đã trở thành niềm vui và sự hân hoan trong tâm hồn ông (Gr 15,10), thú nhận rằng chính Lời này đã gieo vào lòng ông một sự bồn chồn khôn nguôi, và khiến ông hướng tới người khác để họ cũng được sự hiện diện của Chúa chạm đến. Ngôn sứ viết: “Lời Người cứ như ngọn lửa bừng cháy trong tim, âm ỉ trong xương cốt. Con nén chịu đến hao mòn, nhưng làm sao nén được” (Gr 20, 9).
Đức Thánh Cha nói: “Chúng ta không thể giữ Lời Chúa cho riêng mình, chúng ta không thể kiềm chế sức mạnh của Lời Chúa: đó là ngọn lửa đốt cháy sự thờ ơ của chúng ta và khơi dậy trong chúng ta ước muốn soi sáng những ai ở trong bóng tối. Lời Chúa là ngọn lửa đốt cháy bên trong và thúc đẩy chúng ta ra ngoài! Đây là căn tính giám mục: được đốt cháy bởi Lời Chúa, hướng tới Dân Chúa, với lòng nhiệt thành tông đồ!”
Lời ngôn sứ: nhổ bỏ, phá huỷ, để xây và trồng
Đức Thánh Cha chỉ rõ những lời loan báo quan trọng của ngôn sứ: “Đây Ta đặt lời Ta vào miệng ngươi. Hôm nay Ta đặt ngươi đứng đầu các dân các nước, để nhổ, đệ lật, để huỷ, để phá, để xây, để trồng” (Gr1, 9-10). Những động từ mạnh: đầu tiên nhổ bỏ và phá huỷ, để cuối cùng xây và trồng. Đó là việc cộng tác trong một lịch sử mới mà Thiên Chúa muốn xây dựng giữa một thế giới lầm lạc và bất công. Anh em cũng được kêu gọi để tiếp tục làm cho tiếng nói ngôn sứ của anh em được lắng nghe, để lương tâm có thể cảm thấy được chất vấn và mỗi người có thể trở thành nhân vật chính và có trách nhiệm cho một tương lai khác. Do đó, cần phải nhổ tận gốc cây độc hận thù và ích kỷ, hiềm thù và bạo lực; phá bỏ các bàn thờ tiền bạc và tham nhũng; xây dựng một sự chung sống dựa trên công lý, sự thật và hòa bình; và cuối cùng là gieo hạt giống tái sinh, để Congo ngày mai thực sự là điều Chúa hằng mơ ước: một vùng đất được chúc phúc và hạnh phúc, không bao giờ bị bạo lực, áp bức và đẫm máu nữa.”
Giám mục không làm chính trị, không kinh doanh
Về điểm này, Đức Thánh Cha lưu ý các Giám mục: Lời ngôn sứ Kitô giáo được thể hiện trong nhiều hành động chính trị và xã hội, nhưng nhiệm vụ của các Giám mục và Mục tử nói chung không phải là điều này. Nhiệm vụ của Giám mục là công bố Lời Chúa để đánh thức lương tâm, tố cáo sự dữ, làm phấn khởi những ai đau khổ và tuyệt vọng. Đó là một loan báo được đưa ra không chỉ bằng lời nói, nhưng còn bằng sự gần gũi và chứng tá: sự gần gũi, trên hết, với các linh mục, lắng nghe những người đang hoạt động mục vụ, khuyến khích tinh thần hiệp hành làm việc cùng nhau. Và chứng tá, bởi vì các vị mục tử trước hết phải đáng tin cậy, nhất là trong việc vun trồng sự hiệp thông, trong đời sống luân lý và trong việc quản trị các phúc lợi. Theo nghĩa này, điều cần thiết là phải biết cách xây dựng sự hòa hợp, không đứng trên bệ, không khắt khe, nhưng nêu gương tốt trong việc hỗ trợ và tha thứ cho nhau, cùng nhau làm việc như những mẫu gương của tình huynh đệ, hòa bình và sự đơn sơ Tin Mừng.
Đức Thánh Cha hy vọng giữa các Giám mục không xảy ra điều này là “trong khi dân chúng đang đói khổ, người ta có thể nói về anh em rằng: ‘không thèm đếm xỉa tới, lại bỏ đi: kẻ thì đi thăm trại, người thì đi buôn’ ( Mt 22, 5). Không, công việc kinh doanh, làm ơn, chúng ta hãy để nó ra khỏi vườn nho của Chúa! Chúng ta là mục tử và là những người phục vụ dân chúng, không phải doanh nhân!”
Mẫu gương của vị tôi tớ Chúa Christophe Munzihirwa
Đức Thánh Cha nhắc đến mẫu gương tử đạo của vị tôi tớ của Chúa, Đức cha Christophe Munzihirwa, nguyên Giám mục Congo. Ngài là một mục tử can đảm và có tiếng nói ngôn sứ, đã bảo vệ dân bằng cách hy sinh mạng sống. Một ngày trước khi mất, vị tôi tớ Chúa đã gửi cho mọi người một sứ điệp: “Chúng ta còn có thể làm gì trong những ngày này? Chúng ta hãy đứng vững trong đức tin. Chúng ta tin Chúa sẽ không bỏ rơi chúng ta và ở đâu đó một tia hy vọng nhỏ bé sẽ nảy sinh cho chúng ta. Thiên Chúa sẽ không xa rời chúng ta nếu chúng ta cam kết tôn trọng sự sống của người lân cận, bất kể họ thuộc sắc tộc nào”. Ngày hôm sau, Đức cha bị giết ở quảng trường thành phố. Đức Thánh Cha nói: “các vị Mục tử vĩ đại đã ghi dấu ấn trong lịch sử đất nước và Giáo hội anh em, những người đã loan báo Tin Mừng và đi trước anh em trong đức tin. Đó là gốc rễ vững chắc củng cố anh em nhiệt thành truyền giáo.”
Kết thúc bài diễn văn, Đức Thánh Cha cám ơn các Giám mục vì đã chuẩn bị cuộc viếng thăm, không chỉ một lần mà phải hai lần, vì lần đầu bị huỷ hồi tháng 7 năm ngoái. Đề cập đến Đại hội Thánh Thể Quốc gia tại Lubumbashi sẽ được cử hành vào tháng 6 tới, Đức Thánh Cha nói: “Chúa Giêsu thực sự hiện diện và hoạt động trong Bí tích Thánh Thể; ở đó Người hòa giải và chữa lành, an ủi và hợp nhất, soi sáng và biến đổi; ở đó Người truyền cảm hứng, nâng đỡ và làm cho sứ vụ của anh em đem lại hiệu quả. Xin sự hiện diện của Chúa Giêsu, Vị Mục Tử nhân lành và khiêm nhường trong lòng, Đấng chiến thắng sự dữ và sự chết, biến đổi đất nước vĩ đại này và luôn là niềm vui và niềm hy vọng của anh em! Với tất cả tâm hồn, tôi ban phép lành cho anh em. Và xin tiếp tục cầu nguyện cho tôi. Xin cám ơn.”
Buổi gặp gỡ kết thúc với kinh Lạy Cha và phép lành của Đức Thánh Cha.
Nguồn : Ngọc Yến – Vatican News
