I. DẪN VÀO PHỤNG VỤ
Câu châm ngôn: “Đồng tiền là tên dầy tớ hữu dụng nhưng lại là ông chủ tàn ác” có ý nói hai mặt (tốt/xấu) của đồng tiền nên được ví như con dao hai lưỡi. Có tiền, ngưòi ta có thể làm được nhiều việc lớn lao, phúc đức, cứu sống nhiều mạng người và thậm chí có được sự sống đời đời nếu biết dùng của cải làm việc bác ái và chia sẻ (đọc Mt 25). Nhưng có tiền mà không biết dùng hoặc tệ hơn nữa là ỷ vào nó mà làm hại người khác, thì người ta sẽ bị trừng phạt như những nhà cầm quyền Ít-ra-en thời ngôn sứ A-mốt hay như ông nhà giầu trong câu truyện dụ ngôn của Phúc Âm hôm nay. Vì thế, chúng ta cần phải cảnh giác với đồng tiền nằm trong tay chúng ta mà xử dụng nó sao cho đẹp lòng Thiên Chúa là Đấng đã ban nó cho chúng ta như những nén vàng nén bạc phải sinh lời sinh lãi.
II. LẮNG NGHE LỜI CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH
2.1 Lắng nghe Lời Chúa trong bài đọc 1 (Am 6,1.4-7): “Các ngươi đã mê đắm và ca hát, giờ đây các ngươi bị lưu đày. Đây Chúa toàn năng phán: “Khốn cho các ngươi là những kẻ phú quý ở Si-on, và tự kiêu trên núi Sa-ma-ri-a. Các ngươi đã nằm ngủ trên giường ngà, mê đắm trên ghế dài: ăn chiên con trong đoàn và bê béo trong đàn; và ca hát theo tiếng đàn cầm thụ; người ta nghĩ mình như Đa-vit, có những nhạc khí, dùng chén lớn uống rượu, lấy dầu hảo hạng xức lên mình, và chẳng thương hại gì đến nỗi băn khoăn của Giu-se; vì thế, giờ đây họ phải lưu đày và đi đầu các kẻ lưu đày; những buổi yến tiệc của các kẻ buông tuồng sẽ không còn nữa”.
2.2 Lắng nghe Lời Chúa trong bài đọc 2 (1 Tm 6,11-16): “Con hãy gìn giữ huấn lệnh cho tới ngày Chúa lại đến” Hỡi người của Thiên Chúa, hãy theo đuổi đức công chính, lòng đạo hạnh, đức tin, đức ái, đức nhẫn nại, đức hiền lành. Con hãy chiến đấu trong cuộc chiến đấu chính nghĩa của đức tin. Hãy cố đoạt lấy sự sống đời đời mà con đã được kêu gọi tới và cũng vì đó, con đã mạnh dạn tuyên xưng đức tin trước mặt nhiều nhân chứng. Cha chỉ thị cho con trước mặt Thiên Chúa, Đấng làm cho muôn vật được sống, và trước mặt Đức Giê-su Ki-tô, Đấng đã làm trước mặt Phongxiô Philatô, lời tuyên xưng thẳng thắn, con hãy giữ gìn huấn lệnh đó cho tinh tuyền và không thể trách được, cho tới ngày Chúa chúng ta là Đức Giê-su Ki-tô lại đến, mà đến thời đã định, Đấng phúc lộc và quyền năng duy nhất sẽ tỏ ra, Người là Thiên Chúa, Vua các vua và Chúa các chúa, Đấng độc nhất trường sinh bất tử, Người ngự trong ánh sáng siêu phàm, không một ai trong loài người đã xem thấy hay có thể xem thấy: (kính chúc) vinh dự và quyền năng cho Người muôn đời. Amen!
2.3 Lắng nghe Lời Chúa trong bài Tin Mừng (Lc 16,19-31): “Ngươi đã được sự lành, còn Ladarô gặp toàn sự khốn khổ” Khi ấy, Chúa Giê-su phán cùng những người biệt phái rằng: “Có một nhà phú hộ kia vận toàn gấm vóc, lụa là, ngày ngày yến tiệc linh đình. Lại có một người hành khất tên là La-da-rô, nằm bên cổng nhà ông đó, mình đầy ghẻ chốc, ước được những mụn bánh từ bàn ăn rớt xuống để ăn cho đỡ đói, nhưng không ai thèm cho. Những con chó đến liếm ghẻ chốc của người ấy. Nhưng xảy ra là người hành khất đó chết và được các Thiên Thần đem lên nơi lòng Ab-ra-ham. Còn nhà phú hộ kia cũng chết và được đem chôn. Trong hoả ngục, phải chịu cực hình, nhà phú hộ ngước mắt lên thì thấy đàng xa có Ab-ra-ham và La-da-rô trong lòng Ngài, liền cất tiếng kêu la rằng:
” ‘Lạy Cha Ab-ra-ham, xin thương xót tôi và sai La-da-rô nhúng đầu ngón tay vào nước để làm mát lưỡi tôi, vì tôi phải quằn quại trong ngọn lửa này’. Ab-ra-ham nói lại: ‘Hỡi con, suốt đời con, con được toàn sự lành, còn Ladarô gặp toàn sự khốn khổ. Vậy bây giờ La-da-rô được an ủi ở chốn này, còn con thì chịu khốn khổ. Vả chăng, giữa các ngươi và chúng tôi đây đã có sẵn một vực thẳm, khiến những kẻ muốn từ đây qua đó, không thể qua được, cũng như không thể từ bên đó qua đây được’.
“Người đó lại nói: ‘Đã vậy, tôi nài xin cha sai La-da-rô đến nhà cha tôi, vì tôi còn năm người anh em nữa, để ông bảo họ, kẻo họ cũng phải sa vào chốn cực hình này’. Ab-ra-ham đáp rằng: ‘Chúng đã có Mô-sê và các tiên tri, chúng hãy nghe các ngài’. Người đó thưa: ‘Không đâu, lạy cha Ab-ra-ham, nhưng nếu có ai trong cõi chết hiện về với họ, thì ắt họ sẽ hối cải’. Nhưng Ab-ra-ham bảo người ấy: ‘Nếu chúng không chịu nghe Mô-sê và các tiên tri, thì cho dù kẻ chết sống lại đi nữa, chúng cũng chẳng chịu nghe đâu’ “.
III. KHÁM PHÁ CHÂN DUNG VÀ SỨ ĐIỆP LỜI CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH
3.1 Chân dung Thiên Chúa trong 3 bài Thánh Kinh
3.1.1 Bài đọc 1 (Am 6,1.4-7) là một trích đoạn của Sách Ngôn sứ A-mốt cảnh cáo những người quyền cao chức trọng trong dân Ít-ra-en chỉ biết sống trong cảnh giầu sang nhung lụa mà chẳng quan tâm gì đến tình hình và vận mệnh của dân tộc. Hậu quả là đất nước họ sẽ bị ngoại bang xâm chiếm và bản thân họ sẽ phải bị lưu đầy khốn khổ.
Trong đoạn Sách A-mốt trên (6,1.4-7) chúng ta khám phá ra Thiên Chúa là Đấng rất công minh: những người cầm quyền đã được giao trọng trách cai trị dân, được hưởng những đặc quyền, đặc lợi về vật chất, thì họ có trách nhiệm phải chăm lo cho dân, cho đất nước. Sống thờ ơ với đời sống thường ngày của dân, với vận mệnh của đất nước, chỉ biết hưởng thụ mà không chu toàn trách nhiệm, thì họ đáng bị trừng phạt.
3.1.2 Bài đọc 2 (1 Tm 6,11-16) là những lời khuyên chân tình của Thánh Phao-lô dành cho ông Ti-mô-thê, một cộng sự thân cận của ngài. Lời khuyên có hai khía cạnh tiêu cực và tích cực. Khía cạnh tiêu cực là: “hãy tránh xa những điều đó” (là muốn làm giầu, ham tiền bạc); còn khía cạnh tích cực là: “hãy gắng trở nên người công chính, đạo đức, giàu lòng tin và lòng mến, hãy gắng sống nhẫn nại và hiền hòa” Nói cách khác là kiên cường chiến đấu “cho được sự sống đời đời” mà Thiên Chúa chỉ ban cho những ai “giữ điều răn của Chúa mà sống cho tinh tuyền, không chi đáng trách qua Chúa Giê-su Ki-tô.”
Trong đoạn thư gửi ông Ti-mô-thê trên (6,11-16) chúng ta được Thánh Phao-lô dậy cho biết: Thiên Chúa là Đấng tốt lành thánh thiện và thưởng phạt công minh. Người yêu thương những con người sống đơn sơ, khó nghèo, thanh thoát (đối với địa vị, chức quyền và tiền bạc), giầu lòng tin và lòng mến.
3.1.3 Bài Tin Mừng (Lc 16,19-31) là câu chuyện dụ ngôn trong Phúc âm Lu-ca nêu lên hai ‘số phận’ hoàn toàn trái ngược nhau của hai người, cả ở đời này lẫn ở đời sau. Thật vậy, ông nhà giầu (ngày nay đuợc gọi là đại gia) có tiền của, bạc vàng, châu báu dư thừa, nhưng không được Chúa Giê-su đặt cho một cái tên. Còn anh chàng “nghèo rớt mồng tơi” thì lại có tên đàng hoàng: La-da-rô. Ông đại gia sống trong nhung lụa, tiệc tùng sa hoa, dư thừa và sung sướng ở đời này nhưng lại cô đơn, khốn khổ ở đời sau. Còn anh La-da-rô sau cuộc sống đói khổ, túng thiếu ở đời này, lại tràn trề hạnh phúc ở đời sau. Một hố ngăn cách “không thể san bằng” được dựng nên giữa hai con người, giữa hai thế giới. Nguyên nhân tạo ra hố sâu ngăn cách ấy không hẳn là sự giầu có, mà là việc ông nhà giầu kia “không chịu thấy” (tức không quan tâm giúp đỡ) “anh chàng La-da-rô, mụn nhọt đầy mình, nằm trước cổng ông, thèm được ăn những thứ trên bàn ăn của ông nhà giầu rớt xuống.”
Trong đoạn Phúc âm Lc 16,19-31 này chúng ta khám phá ra Thiên Chúa là Đấng công minh chính đại trong đối xử với mọi người: Mọi ân huệ (vật chất, tinh thần) Người ban đều kèm theo một trách nhiệm; và mọi khổ cực hay thiệt thòi chỉ là tạm thời và có thể là nhân tố đem lại hạnh phúc đời đời. Vì thế không thể chỉ có hưởng thụ mà không có đền đáp; không thể chỉ biết có mình mà không biết đến người chung quanh đang cần được chia sẻ, giúp đỡ. Cũng vì thế, không có khổ cực, thiệt thòi nào mà không được bù đắp, miễn đương sự sống công chính và tin tưởng vào sự công minh của Thiên Chúa.
3.2 Sứ điệp của Lời Chúa
Sứ điệp của Lời Chúa hôm nay gồm hai khía cạnh, khía cạnh tiêu cực (không nên/ không được) và khía cạnh tích cực (nên/phải):
* Khía cạnh tiêu cực là các Ki-tô hữu không nên/không được ham hố chức quyền, địa vị và tiền bạc mà phải cố gắng trở nên người công chính, đạo đức, giàu lòng tin và lòng mến, nhẫn nại và hiền hòa.
* Khía cạnh tích cực là các Ki-tô hữu phải biết dùng chức quyền, địa vị và của cải mà Thiên Chúa đã ban cho để tạo nên phúc đức bằng cách giúp đỡ những người nghèo khó, túng thiếu, bị thiệt thòi, kém may mắn …. sống đầy dẫy trong xã hội.
IV. SỐNG VỚI CHÚA VÀ THỰC THI SỨ ĐIỆP CỦA NGƯỜI
4.1 Sống với Thiên Chúa là Đấng xét xử phân minh: người có công thì được thưởng, người có tội thì bị trừng phạt, không ở đời này thì ở đời sau, đúng như Chúa Giê-su đã dậy: nhận được nhiều thì phải yêu mến nhiều! nhận được “nhưng không” thì phải cho đi cách vô vị lợi!
4.2 Thực thi sứ điệp Lời Chúa
Suy nghĩ một chút, tôi nghe thấy Lời Chúa mời tôi kiểm điểm về cách sử dụng chức quyền, địa vị và tiền bạc mà Chúa giao cho tôi:
* Trước sức quyến rũ của chức quyền, địa vị và của cải vật chất, tôi có thái độ nào: ham muốn, chạy theo và quỵ lụy hay cảnh giác, tự chủ và siêu thoát?
* Khi được Thiên Chúa ban chức quyền, địa vị và của cải vật chất, tôi đã dùng những thứ ấy để tạo nên phúc đức hay gây nên tội lỗi? tôi đã dùng những thứ ấy để giúp đỡ tha nhân, cộng đồng hay chỉ phục vụ bản thân và gia đình mình mà thôi?
V. CẦU NGUYỆN CHO THẾ GIỚI VÀ HỘI THÁNH
5.1 «Có một ông nhà giàu kia, mặc toàn lụa là gấm vóc, ngày ngày yến tiệc linh đình. Lại có một người nghèo khó tên là La-da-rô, mụn nhọt đầy mình, nằm trước cổng ông nhà giàu, thèm được những thứ trên bàn ăn của ông ấy rớt xuống mà ăn cho no.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho các dân, các nước, đang phải đương đầu với cảnh phân hóa giầu nghèo một cách trầm trọng, để những nước giầu và những người giầu biết chia sẻ của cải, phương tiện với những nước nghèo và những người nghèo khó túng thiếu trong xã hội, cộng đồng.
Xướng: Chúng ta cùng cầu xin Chúa! Đáp: Xin Chúa nhận lời chúng con!
5.2 «Phần anh, hỡi người của Thiên Chúa, hãy tránh xa những điều đó; hãy gắng trở nên người công chính, đạo đức, giàu lòng tin và lòng mến, hãy gắng sống nhẫn nại và hiền hoà.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho Đức Giáo Tông Phan-xi-cô, cho các Hồng Y, Giám Mục, Linh Mục và Phó Tế biết sống theo lời khuyên của Thánh Phao-lô để làm đẹp lòng Thiên Chúa.
Xướng: Chúng ta cùng cầu xin Chúa! Đáp: Xin Chúa nhận lời chúng con!
5.3 «Con ơi, hãy nhớ lại: suốt đời con, con đã nhận phần phước của con rồi; còn La-da-rô suốt một đời chịu toàn những bất hạnh.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho các Ki-tô hữu trong cộng đoàn giáo xứ chúng ta và trong các cộng đòan giáo xứ khác, biết quảng đại chia sẻ của cải và tình thương với những người bất hạnh chung quanh.
Xướng: Chúng ta cùng cầu xin Chúa! Đáp: Xin Chúa nhận lời chúng con!
5.4 «Khốn cho những kẻ sống yên ổn tại Xi-on, và sống an nhiên tự tại trên núi Sa-ma-ri.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho những người cầm quyền các quốc gia biết chu toàn trách nhiệm chăm lo cho đất nước và đem lại ấm no hạnh phúc cho người dân.
Xướng: Chúng ta cùng cầu xin Chúa! Đáp: Xin Chúa nhận lời chúng con!
Giêrônimô Nguyễn Văn Nội.
Sàigòn ngày 22/09/2019
