I. DẪN VÀO PHỤNG VỤ
Hôn nhân và gia đình có ý nghĩa vô cùng cao trọng trong Ki-tô giáo, vì nằm trong kế hoạch tạo dựng và cứu độ của Thiên Chúa. Hơn nữa Con Một Thiên Chúa xuống thế làm người cũng đã chọn gia đình làm môi trường sinh sống. Vì thế hôn nhân và gia đình Công giáo có ơn gọi đặc biệt và Lễ Thánh Gia là Lễ riêng của các gia đình Công giáo. Đại Hội Dân Chúa 2010 (số 5) của Hội Thánh Việt Nam đã đề cao ơn gọi của hôn nhân và gia đình Công giáo như sau:
«Các gia đình công giáo được mời gọi giữ vững và củng cố ơn gọi hôn nhân Ki-tô giáo, xây dựng gia đình như Hội Thánh tại gia, cái nôi của sự sống, mái ấm của tình thương và ngôi trường đầu tiên đào tạo con người toàn diện.»
Các Bài Sách Thánh của Lễ Thánh Gia Na-da-rét nêu cao những giá trị nhân bản và thần học của gia đình Ki-tô giáo theo kế hoạch của Thiên Chúa. Chúng ta hãy nghiên cứu và thực hành để biến gia đình chúng ta thành Hội Thánh nhỏ, thành Hội Thánh tại gia.
II. LẮNG NGHE LỜI CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH
2.1 Bài đọc 1 (Hc 3,3-7.14-17a): “Ai kính sợ Chúa, thì thảo kính cha mẹ”.
Thiên Chúa suy tôn người cha trong con cái; quyền lợi bà mẹ, Người củng cố trên đoàn con. Ai yêu mến cha mình, thì đền bù tội lỗi; ai thảo kính mẹ mình, thì như người thu được một kho tàng. Ai thảo kính cha mình, sẽ được vui mừng trong con cái, khi cầu xin, người ấy sẽ được nhậm lời. Ai thảo kính cha mình, sẽ được sống lâu dài. Ai vâng lời cha, sẽ làm vui lòng mẹ.
Hỡi kẻ làm con, hãy gánh lấy tuổi già cha ngươi, chớ làm phiền lòng người khi người còn sống. Nếu tinh thần người sa sút, thì hãy rộng lượng, ngươi là kẻ trai tráng, chớ đành khinh dể người. Vì của dâng cho cha, sẽ không rơi vào quên lãng. Của biếu cho mẹ, sẽ đền bù tội lỗi, và xây dựng đức công chính của ngươi.
2.2 Bài đọc 2 (Cl 3,12-21): “Về đời sống gia đình trong Chúa”.
Anh em thân mến, như những người được chọn của Thiên Chúa, những người thánh thiện và được yêu thương, anh em hãy mặc lấy những tâm tình từ bi, nhân hậu, khiêm cung, ôn hoà, nhẫn nại, chịu đựng lẫn nhau, và hãy tha thứ cho nhau nếu người này có chuyện phải oán trách người kia. Như Chúa đã tha thứ cho anh em, anh em cũng hãy tha thứ cho nhau. Và trên hết mọi sự, anh em hãy có đức yêu thương, đó là dây ràng buộc điều toàn thiện. Nguyện cho bình an của Chúa Ki-tô làm chủ trong lòng anh em, sự bình an mà anh em đã được kêu gọi tới để làm nên một thân thể. Anh em hãy cảm tạ Thiên Chúa. Nguyện cho lời Chúa Ki-tô cư ngụ dồi dào trong anh em. Với tất cả sự khôn ngoan, anh em hãy học hỏi và nhủ bảo lẫn nhau. Hãy dùng những bài thánh vịnh, thánh thi và thánh ca của Thần khí, cùng với lòng tri ân, để hát mừng Thiên Chúa trong lòng anh em. Và tất cả những gì anh em làm, trong lời nói cũng như trong hành động, tất cả mọi chuyện, anh em hãy làm vì danh Chúa Giê-su Ki-tô, nhờ Người mà tạ ơn Thiên Chúa Cha.
Hỡi các bà vợ, hãy phục tùng chồng trong Chúa cho phải phép. Hỡi những người chồng, hãy yêu thương vợ mình, đừng đay nghiến nó. Hỡi những người con, hãy vâng lời cha mẹ trong mọi sự, vì đó là đẹp lòng Chúa. Hỡi những người cha, đừng nổi cơn phẫn nộ với con cái, kẻo chúng nên nhát đảm sợ sệt.
2.3 Bài Tin Mừng (Lc 2,41-52): “Hai Ông Bà gặp Chúa Giêsu đang ngồi giữa các thầy tiến sĩ”.
Hằng năm cha mẹ Chúa Giê-su có thói quen lên Giê-ru-sa-lem để mừng lễ Vượt Qua. Lúc bấy giờ Chúa Giê-su lên mười hai tuổi, cha mẹ Người đã lên Giê-ru-sa-lem, theo tục lệ mừng ngày lễ Vượt Qua. Và khi những ngày lễ đã hoàn tất, hai ông bà ra về, trẻ Giê-su đã ở lại Giê-ru-sa-lem mà cha mẹ Người không hay biết. Tưởng rằng Người ở trong nhóm các khách đồng hành, hai ông bà đi được một ngày đàng, mới tìm kiếm Người trong nhóm bà con và những kẻ quen biết.
Nhưng không gặp thấy Người, nên hai ông bà trở lại Giê-ru-sa-lem để tìm Người. Sau ba ngày, hai ông bà gặp thấy Người trong đền thờ đang ngồi giữa các thầy tiến sĩ, nghe và hỏi các ông. Tất cả những ai nghe Người nói đều ngạc nhiên trước sự hiểu biết và những câu Người đáp lại.
Nhìn thấy Người, hai ông bà đã ngạc nhiên, và mẹ Người bảo Người rằng: “Con ơi, sao Con làm cho chúng ta như thế? Kìa cha Con và mẹ đây đã đau khổ tìm Con”. Người thưa với hai ông bà rằng: “Mà tại sao cha mẹ tìm Con? Cha mẹ không biết rằng Con phải lo công việc của Cha Con ư?” Nhưng hai ông bà không hiểu lời Người nói.
Bấy giờ Người theo hai ông bà trở về Na-da-rét, và Người vâng phục hai ông bà. Ma-ri-a mẹ Người ghi nhớ những việc đó trong lòng. Còn Chúa Giê-su thì tiến tới trong sự khôn ngoan, tuổi tác và ân sủng, trước mặt Thiên Chúa và người ta.
III. KHÁM PHÁ CHÂN DUNG VÀ SỨ ĐIỆP LỜI CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH
3.1 Chân dung Thiên Chúa (Thiên Chúa là Đấng nào?)
3.1.1 Bài đọc 1 (Hc 3,1-7.14-17a) là những lời để cao những giá trị căn bản của gia đình: thương yêu, tôn trọng, vâng lời, hiếu thảo. Những giá trị này là trường cửu, không bao giờ thay đổi. Con người càng sa sút đạo đức thì càng cần phải duy trì và phát huy những giá trị nhân linh ấy.
3.1.2 Bài đọc 2 (Cl 3,12-21) là những lời khuyên của Thánh Phao-lô Tông đồ để các Ki-tô hữu nói chung, các gia đình công giáo nói riêng sống “từ bi, nhân hậu, khiêm cung, ôn hoà, nhẫn nại, chịu đựng lẫn nhau và tha thứ cho nhau.” Những giá trị của gia đình Ki-tô giáo này càng cần thiết trong bối cảnh đạo đức gia đình đang sa sút của Việt Nam.
3.1.3 Bài Tin Mừng (Lc 2,41-52) là tường thuật về một biến cố “bất thường” đã xẩy ra trong thời niên thiếu của Chúa Giê-su. Biến cố này lại xẩy ra tại Đền Thờ Giê-ru-sa-lem là nơi phượng thờ Thiên Chúa của dân tộc Ít-ra-en, nên có một ý nghĩa đặc biệt.
Qua đoạn Phúc Âm Lc 2,41-52 này, Chúa Giê-su bộc lộ cho chúng ta biết Cha thật của Ngài là chính Thiên Chúa và vì thế mà Ngài có nghĩa vụ phải chu toàn công việc mà Cha Ngài giao phó. Biến cố này được xem như một tia chớp, hé mở cho chúng ta thấy mầu nhiệm của Chúa Giê-su. Mầu nhiệm khôn lường ấy được Con Thiên Chúa che giấu một cách tài tình bằng một cuộc sống âm thầm, ẩn dật ở Na-da-rét, vâng phục cha mẹ là Đức Ma-ri-a và Thánh Giu-se. Điều mà Phúc âm Lu-ca muốn chúng ta lưu ý là Cậu Bé Giê-su không ngừng phát triển về mọi mặt: thể lý, trí tuệ và tâm linh tức mối tương quan với Thiên Chúa và với mọi người xung quanh.
3.2 Sứ điệp Lời Chúa (Thiên Chúa muốn chúng ta làm gì?)
Sứ điệp của Lời Chúa hôm nay là Con Một Thiên Chúa đã xuống thế làm người, sinh ra và lớn lên trong khung cảnh một gia đình, được nuôi dưỡng và giáo dục bởi các bậc cha mẹ đạo đức thánh thiện. Trong khung cảnh đầm ấm của gia đình và nhờ công ơn dưỡng dục của cha mẹ, Con Một Thiên Chúa lớn lên và trưởng thành trong các mối tương quan với Thiên Chúa, với tha nhân và với chính bản thân mình.
Đó là mô hình mẫu của hết mọi người con, của hết mọi gia đình Ki-tô giáo.
IV. SỐNG VỚI CHÚA VÀ THỰC THI SỨ ĐIỆP CỦA NGƯỜI
4.1 Sống với Thiên Chúa Cha là Đấng trân trọng gia đình và tin tưởng các bậc làm cha làm mẹ khi giao phó con cái của Ngài cho họ. Sống với Chúa Hài Nhi và Con Trẻ Giê-su là Đấng đã sống thương yêu và vâng phục cha mẹ, đã phát triển về mọi mặt: thể lý, trí tuệ và tâm linh, trong khung cảnh thánh gia thất Na-da-rét.
4.2 Thực thi sứ điệp Lời Chúa
Để thực thi sứ điệp Lời Chúa hôm nay, chúng ta thử nhìn lại xem chúng ta coi trọng gia đình như thế nào và chúng ta đã và đang làm gì cho các gia đình, nhất là cho các gia đình gặp khó khăn, để giúp họ chu toàn trọng trách dưỡng dục con cái mà Thiên Chúa trao cho họ.
Chúng ta cũng thử nhìn lại xem chúng ta coi trọng các bậc cha mẹ sinh thành của chúng ta như thế nào và chúng ta đã và đang làm những gì để tỏ lòng thảo hiếu với họ.
V. CẦU NGUYỆN CHO THẾ GIỚI VÀ HỘI THÁNH
5.1 «Ai yêu mến cha mình, thì đền bù tội lỗi; ai thảo kính mẹ mình, thì như người thu được một kho tàng. Ai thảo kính cha mình, sẽ được vui mừng trong con cái, khi cầu xin, người ấy sẽ được nhậm lời..» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho các dân tộc trên thế giới ngày nay, để mọi người biết tôn trọng yêu mến ông bà cha mẹ và thảo hiếu với những bậc sinh thành.
Xướng: Chúng ta cùng cầu xin Chúa! Đáp: Xin Chúa nhận lời chúng con!
5.2 «Anh em hãy mặc lấy những tâm tình từ bi, nhân hậu, khiêm cung, ôn hoà, nhẫn nại, chịu đựng lẫn nhau, và hãy tha thứ cho nhau» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho Đức Giáo Hoàng Phan-xi-cô, cho các Hồng Y, Giám Mục và Linh Mục, để các ngài tích cực giúp các gia đình Công giáo sống yêu thương và tha thứ như Thánh Phao-lô đã khuyên dậy.
Xướng: Chúng ta cùng cầu xin Chúa! Đáp: Xin Chúa nhận lời chúng con!
5.3 «Cha mẹ không biết là con có bổn phận ở nhà của Cha con sao?» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho các bậc làm cha làm mẹ, để họ biết giáo dục con cái thành những người con hiếu thảo đối với Thiên Chúa là Đấng Tạo Dựng và là Cha của mọi người.
Xướng: Chúng ta cùng cầu xin Chúa! Đáp: Xin Chúa nhận lời chúng con!
5.4 «Đức Giê-su ngày càng thêm khôn ngoan, thêm cao lớn và thêm ân nghĩa đối với Thiên Chúa và người ta.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho các bạn trẻ và các cháu thiếu nhi trong giáo xứ chúng ta, để các em biết noi gương bắt chước Cậu Bé Giê-su mà yêu mến vâng phục cha mẹ và lớn lên trong ơn nghĩa với Thiên Chúa và trong tình quý mến cùa mọi người xung quanh.
Xướng: Chúng ta cùng cầu xin Chúa! Đáp: Xin Chúa nhận lời chúng con!
Sàigon ngày 25 tháng 12 năm 2018
Giêrônimô Nguyễn Văn Nội.
